Phân loại máy bơm hút bùn chi tiết
Máy bơm hút bùn là "trợ thủ đắc lực" trong xử lý nước thải, chính vì thế chọn sai model có thể gây tắc nghẽn, quá tải, thậm chí cháy động cơ - dẫn đến thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Khác với máy bơm nước thông thường, bơm hút bùn đòi hỏi khả năng chống ăn mòn, xử lý hạt rắn lớn và vận hành ổn định trong môi trường khắc nghiệt. Cùng ETM tìm hiểu cách chọn máy bơm hút bùn phù hợp trong nội dung dưới đây!
Phân loại bùn và nước thải theo đặc tính và yêu cầu bơm
Bảng dưới đây tóm tắt các đặc tính chính của từng loại chất thải và yêu cầu cơ bản đối với máy bơm, cung cấp cái nhìn tổng quan để hỗ trợ quá trình lựa chọn thiết bị.
Loại chất thải |
Đặc tính chính |
Yêu cầu bơm cơ bản |
Bùn thải sinh hoạt |
- Hàm lượng hữu cơ cao (>52%), vi sinh vật gây bệnh, hóa chất tẩy rửa - Độ ẩm cao (90-99%) - Có mùi hôi, dễ phân hủy - Kích thước hạt tương đối đồng nhất |
- Xử lý chất rắn lơ lửng, sợi - Chống tắc nghẽn - Vật liệu chịu ăn mòn nhẹ |
Bùn thải công nghiệp (bao gồm bùn dầu mỡ) |
- Thành phần phức tạp, đa dạng (kim loại nặng, hóa chất độc hại) - Bùn dầu mỡ đông đặc khi nguội, gây tắc nghẽn. |
- Vật liệu chống ăn mòn hóa chất - Khả năng xử lý chất rắn đa dạng - Thiết kế chống tắc nghẽn/có khả năng cắt/khuấy (đối với FOG) |
Bùn cặn xây dựng/khai thác mỡ |
- Hàm lượng chất vô cơ cao (cát, sỏi, đá) - Tính mài mòn rất cao - Kích thước hạt lớn, không đồng nhất |
- Vật liệu chống mài mòn cực tốt - Cánh bơm chịu va đập, thiết kế hở/có cánh khuấy - Khả năng xử lý chất rắn kích thước lớn |
Bùn sinh học và hóa lý |
- Bùn sinh học: Nhiều vi sinh vật, hữu cơ, độ ẩm cao - Bùn hóa lý: Có thể chứa kim loại nặng, hóa chất |
- Xử lý chất rắn lơ lửng, độ nhớt thay đổi - Vật liệu phù hợp với hóa chất (nếu có) |
Nước thải sinh hoạt |
- Màu đen/nâu, mùi đa dạng, đục - Chất hữu cơ (>52%), vi sinh vật, sợi, tạp chất nhỏ - pH gần trung tính |
- Xử lý chất rắn lơ lửng, sợi nhỏ - Chống tắc nghẽn |
Nước thải công nghiệp (axit/kiềm/ăn mòn, dầu mỡ) |
- pH thấp (axit) hoặc cao (kiềm), khả năng ăn mòn cao - Có thể chứa kim loại nặng, muối kim loại - Dầu mỡ đông đặc, gây tắc nghẽn |
- Vật liệu chống ăn mòn chuyên biệt (theo pH, nhiệt độ, hóa chất) - Thiết kế chống rò rỉ - Khả năng xử lý dầu mỡ/chất béo. |
Phân loại máy bơm hút bùn dựa trên đặc tính bùn và nước thải
Dựa trên các đặc tính đa dạng của bùn và nước thải, các loại máy bơm chuyên dụng được thiết kế với cấu tạo và nguyên lý hoạt động khác nhau để tối ưu hóa hiệu suất và độ bền.
Máy bơm ly tâm (Centrifugal Pumps)
Máy bơm hút bùn ly tâm gồm 3 loại: cánh kín, cánh hở và cánh bán hở. Loại bơm này có lưu lượng bơm lớn, ít xảy ra xung động đường ống, kích thước không lớn, khối lượng nhẹ, dễ kết nối thuận tiện với động cơ cao. Chúng được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp hóa chất, bơm bùn trục ngang và trục đứng trong xây dựng, chăn nuôi hải sản, và một số ngành nông nghiệp khác.
Tuy nhiên, bơm ly tâm đa tầng cánh (multi-stage) có khe hở giữa cánh quạt và vỏ bơm nhỏ, do đó không thể xử lý chất lỏng có hạt rắn hoặc chất lỏng ăn mòn. Cánh kín không hiệu quả với chất rắn và khó làm sạch khi tắc nghẽn. Hiệu suất giảm đáng kể khi bơm chất lỏng có độ nhớt cao.
Máy bơm chìm (Submersible Pumps)
Máy bơm chìm có nhiều ưu điểm nổi bật: dễ dàng hoạt động trong nhiều môi trường khác nhau mà bơm đặt cạn không hiệu quả; nhiều loại có thể hoạt động trên cạn với mực nước thấp trong thời gian dài; động cơ có khoang dầu chống nước giúp ngăn chặn nước xâm nhập; xử lý được nhiều loại nước khác nhau từ nước sạch đến nước thải có lẫn cặn rác; hoạt động bền bỉ, dễ bảo trì, và có hiệu suất cao. Đặc biệt, một số máy bơm chìm có khả năng hút bùn trong điều kiện có lẫn nhiều tạp chất như sỏi, đá (tùy loại). Chúng có khả năng tự mồi và linh hoạt trong việc đặt máy vào các vị trí mong muốn.
Tuy nhiên, bơm chìm cũng có nhược điểm: giá thành khá cao, đặc biệt với những dòng bơm có thương hiệu. Mặc dù được thiết kế để chống ăn mòn, chúng vẫn có thể bị hỏng hóc, bào mòn theo thời gian nếu chất bơm có tính ăn mòn quá cao. Cần có hệ thống lọc rác thô ở đầu cửa hút để tránh rác có kích thước lớn làm tắc nghẽn hoặc hỏng cánh bơm.
Máy bơm chìm được ứng dụng rộng rãi trong: xả thải công nghiệp, vận chuyển nước thải trong nhà máy xử lý nước thải, bơm nước thải giữa các bể xử lý quy mô nhỏ, bơm các loại nước thải công nghiệp có lẫn nhiều tạp chất, độ nhớt cao. Ngoài ra, chúng còn được dùng để nạo vét ao hồ, hệ thống xử lý nước thải, bể chứa, hầm phốt với nồng độ bùn cao, và trong ngành nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi.
Máy bơm trục vít (Screw Pumps)
Máy bơm hút bùn trục vít có nhiều ưu điểm chung: khả năng hoạt động tốt, hiệu suất làm việc cao, hoạt động ổn định với độ tin cậy và chính xác cao. Bơm được thiết kế với kích thước nhỏ gọn, đơn giản, hoạt động êm ái, không ồn, và tốc độ dòng chảy ổn định. Tuổi thọ sản phẩm cao và lâu dài, giúp tiết kiệm chi phí đầu tư và vận hành. Đặc biệt, bơm trục vít là lựa chọn lý tưởng để bơm các dung dịch có độ nhớt cao, các chất lỏng đặc, nhớt. Hàm lượng nước trong bánh bùn sau ép có thể đạt độ khô cao.
Tuy nhiên, bơm trục vít cũng có một số nhược điểm cố hữu: quá trình sản xuất và chế tạo phức tạp, yêu cầu cao về độ chính xác và trình độ tay nghề. Khi bị lỗi, việc sửa chữa và thay thế có thể khó khăn hơn. Một số loại bơm trục vít cần polymer trong quá trình sử dụng. Ngoài ra, số lượng doanh nghiệp có thể sản xuất loại bơm này tại Việt Nam còn hạn chế.
Bơm trục vít được ứng dụng trong các lĩnh vực như dầu khí, hóa dầu, trạm chất lỏng LPG. Chúng đặc biệt phù hợp cho bùn thải có độ nhớt cao.
Máy bơm màng (Diaphragm Pumps)
Máy bơm màng có nhiều ưu điểm nổi bật: màng bơm có thể chịu được tính ăn mòn của các hóa chất, không cần phớt bơm hay bộ phận làm kín nào khác, do đó có khả năng chống rò rỉ rất tốt. Cấu tạo máy bơm nhỏ gọn, dễ di chuyển, lắp đặt và sử dụng. Chúng có khả năng chạy khô và không sinh nhiệt, khả năng tự mồi cao, và hút tuyệt vời. Áp suất và lưu lượng bơm rất đa dạng, có thể tùy chọn phù hợp với nhu cầu sử dụng. Bơm màng hoạt động tốt với dung dịch có hàm lượng hạt cao (chất rắn không hòa tan).
Tuy nhiên, bơm màng cũng có nhược điểm: chi phí đầu tư ban đầu thường cao hơn so với các loại bơm khác do sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật. Đối với bơm định lượng màng, dung dịch được bơm cần phải sạch vì các van kiểm tra dễ bị bám bẩn, dẫn đến mất khả năng đo chính xác và mất bình. Việc mồi bơm có thể khó khăn khi hành trình màng ở chế độ cài đặt thấp. Với bơm nhu động (một dạng bơm màng), ép liên tục làm suy yếu ống và tốc độ cấp liệu giảm dần, yêu cầu thay thế ống định kỳ.
Máy bơm màng được ứng dụng rộng rãi để bơm các chất độc hại, chất có độ mòn cao như axit (H2SO4, HNO3, HCL), dung dịch kiềm, nước vôi, nước muối. Chúng cũng phù hợp để bơm các chất sệt nhớt như mật ong, sôcôla, sơn, keo. Nhờ khả năng chống cháy nổ cao, bơm màng thường được dùng trong các môi trường nguy hiểm.
Máy bơm cánh khuấy (Agitator Pumps)
Máy bơm hút bùn cánh khuấy có ưu điểm nổi bật là tạo ra lực ly tâm lớn, làm tăng khả năng va đập giữa nguyên liệu và máy khuấy, giúp các thành phần của hỗn hợp dễ di chuyển vào nhau hơn. Chúng có khả năng trộn được chất lỏng có độ nhớt và rút ngắn thời gian khuấy trộn. Cánh khuấy dạng hở đặc biệt hiệu quả trong việc khuấy, cắt nhỏ các vật thể rắn, giúp máy bơm tránh tắc nghẽn do cuốn rác vào buồng bơm.
Tuy nhiên, máy bơm cánh khuấy đòi hỏi cánh khuấy có độ bền cơ học cao. Nếu dùng thùng chứa hình cầu, việc bố trí trong phân xưởng có thể khó khăn, và đòi hỏi vật liệu chịu tác dụng cơ học và hóa học nên giá thành cao.
Máy bơm chìm nước thải có cánh khuấy bùn thường được sử dụng để nạo vét ao hồ, hệ thống xử lý nước thải, bể chứa, hầm phốt với nồng độ bùn cao. Chúng cũng được ứng dụng nhiều trong hệ thống xử lý nước thải, nhà máy xử lý nước thải, công trình công cộng, hệ thống thoát nước thải cho các ngành công nghiệp và nhà máy, cũng như trong ngành nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi, trang trại.
Kết luận
Nhìn chung, các loại máy bơm chuyên dụng như bơm ly tâm (với các loại cánh hở/kín), bơm chìm, bơm trục vít, bơm màng, và bơm cánh khuấy đều có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các điều kiện ứng dụng khác nhau. Khả năng xử lý chất rắn, chống ăn mòn, và độ bền của bơm không chỉ phụ thuộc vào nguyên lý hoạt động cơ bản mà còn tùy vào các chi tiết thiết kế như loại cánh bơm, vật liệu chế tạo, và các tính năng phụ trợ như cánh khuấy hoặc hệ thống làm kín.
Để được tư vấn lựa chọn máy bơm hút bùn chính hãng, tối ưu hiệu suất với nhu cầu sử dụng, Quý khách hãy liên hệ ngay với ETM qua hotline 090.699.5326